На русском языке:
Массовые сокращения и эмиграция? Количество учителей в РБ сокращается почти по всем дисциплинам
Раней мы ўжо расказвалі, што ў Беларусі памяншаецца колькасць школ, каледжаў і нават ВНУ, пры гэтым агульная колькасць устаноў адукацыі ў краіне расце за кошт росту колькасці дзіцячых садоў. Нагадаем, што за апошні год колькасць дзіцячых садоў у краіне вырасла на 48 штук, у той час як школ (-28), каледжаў (-1) і ВНУ (-1) падае.
Цяпер жа зірнем на сітуацыю з педагагічным складам беларускіх устаноў адукацыі, і ацэнім, якія змены адбыліся за апошнія гады.
Сярэднеспісачная колькасць настаўнікаў у Беларусі ў 2016-2023 гг. / motolkohelp
Для пачатку зафіксуем, што ў Беларусі працягваецца ўстойлівы адток настаўнікаў з установаў адукацыі. Усяго ў 2019-20 навучальным годзе ў краіне налічвалася 94 100 настаўнікаў занятых у сферы адукацыі, а ў 2023-24 годзе іх ужо было 81 400 чалавек — гэта значыць мінус 13,49% за 5 гадоў.
Паводле звестак Белстата, адток спецыялістаў назіраецца на ўсіх узроўнях адукацыі за апошнія 5 гадоў, напрыклад педагагічных работнікаў дзіцячых садоў стала на 2,1% менш (56 900 / 55 700), а колькасць выкладчыкаў ВНУ зменшылася на 11,5% (19 900)/17600).
Асобна разгледзім сітуацыю з настаўнікамі школ і гімназій. Прыбраўшы сумяшчальнікаў высветліцца, што ў 2019-20 гг. у краіне налічвалася 67766 настаўнікаў, а ў 2023-24 гг. ужо 65 659 — колькасць настаўнікаў скарацілася на 2 107 чалавек (або 3,1%).
Можна таксама канстатаваць, што колькасць настаўнікаў у школах і гімназіях скарачаецца па большасці навучальных прадметаў, адваротная сітуацыя назіраецца толькі сярод выкладчыкаў:
- Біялогіі — +18 чалавек (2 594 / 2 612);
- Фізкультуры — 98 чалавек (6285 / 6383);
- ДПЮ — +7 чалавек (425 / 432).
Змяненне колькасці настаўнікаў беларускіх школ за апошнія 5 гадоў па вучэбных прадметах / motolkohelp
Сярод навучальных прадметаў найбольшы адток назіраецца сярод выкладчыкаў замежных моў, якіх за 5 гадоў стала менш на 662 чалавекі (13 030/12 368), а таксама сярод настаўнікаў музыкі і спеваў — мінус 460 чалавек (2 529/2 069). Адток выкладчыкаў бачны і па іншых навучальных прадметах:
- Беларуская мова — мінус 269 чалавек (6 709 / 6 440);
- Матэматыка — мінус 214 (7232 / 7018);
- Фізіка — мінус 193 (3 043 / 2 850);
- Руская мова і літаратура — мінус 156 (6 601 / 6 445);
- Інфарматыка — мінус 138 (2446 / 2308);
- ІЗА — мінус 137 (858 / 721);
- Праца — мінус 99 (3 910 / 3 811).
Па словах экспертаў маніторынгавай групы па адукацыі iSANS, асноўная прычына ўзмацнення адтоку настаўнікаў з беларускіх школ і гімназій — гэта рэпрэсіі і забарона на прафесію пасля 2020 года.
«Скарачэнне на 2 000 чалавек за апошнія 5 гадоў — не гучыць, як сур’ёзная праблема для беларускай сістэмы адукацыі, але насамрэч адток спецыялістаў ідзе ўжо далёка не першы год. На бягучы момант гэта ўжо ўстояная тэндэнцыя, і трэнд пакуль працягваецца, што само па сабе ўжо з’яўляецца сур’ёзным выклікам для адукацыі.
Аднак галоўнае тут глядзець на скарачэнні ў разрэзе прадметаў. Да прыкладу, адток настаўнікаў музыкі — 460 чалавек, гэта ўвогуле цэлых 18%, а па ІЗА і чарчэнню скарачэнне на амаль 16%, што вельмі сур’ёзна», — лічаць эксперты.
Кажучы пра адток настаўнікаў замежных моў эксперты адзначаюць, што найбольшы колькасны адток у гэтай дысцыпліне звязаны проста з тым, што настаўнікаў замежных моў у школах больш, чым выкладчыкаў любога іншага прадмета. Да таго ж, не варта забывацца і на тое, што менавіта настаўнікам замежных моў прасцей за ўсіх іншых знайсці сабе іншую працу.
«Проста як факт, замежныя мовы — гэта больш перспектыўныя месцы працы ў першую чаргу. IT і ўся экасістэма вакол IT, веданне замежнага — гэта больш лёгкі пераезд за мяжу і г.д. Банальна, настаўнікам замежных моў прасцей эміграваць у іншую краіну, дзе яны будуць больш запатрабаваныя на рынку працы, чым настаўнікі ўсіх іншых прадметаў беларускіх школ, проста таму, што гэтыя людзі ўжо пераязджаюць ведаючы мову».
