На русском языке:
Выборочная память. Как в Беларуси разрушаются памятники жертвам войны
Выступаючы 22 сакавіка 2021 года ў Хатыні, Лукашэнка заявіў: «Мы ніколі не даруем жорсткасць, нялюдскасць і бясчынствы ворага на нашай зямлі. Мы гэта памятаем, і ў гэтым наша сіла. […] Як толькі мы забудзем гэтыя сцежкі, гэтыя дарогі да гэтых святых месцаў, мы загінем як народ і як нацыя».
Варта сказаць, што ў Беларусі даглядаюць за месцамі памяці ахвярам Вялікай Айчыннай вайны, але далёка не за ўсімі.
Да прыкладу, вось так выглядаюць званы ва ўжо згаданым Мемарыяльным комплексе «Хатынь», якія знаходзяцца не на галоўнай алеі. Усё парасло травой, ды і само мемарыяльнае збудаванне знаходзіцца не ў лепшым стане.
У мінскай Масюкоўшчыне, дзе размяшчаўся нямецкі канцлагер для ваеннапалонных Waldlager Stalag 352, ужо доўгі час збіраюцца пабудаваць новы мікрараён. Пра прыборку тэрыторыі, дзе забілі больш за 80 000 чалавек, можна і не казаць.
Тут вы не знойдзеце магільныя пліты, затое ўбачыце шмат рознага смецця. На тэрыторыі канцлагера захавалася толькі частка будынкаў. Сярод іх – лазарэт з разбітымі вокнамі і закладзенымі блокамі ўваходамі. Унутры будынка таксама раскіданае рознае смецце.
На тэрыторыі знаходзіцца і брукаваная каменнем дарога, якую пракладалі ваеннапалонныя ў 1942 годзе. Яна, у адрозненне ад будынкаў, захавалася досыць нядрэнна, большасць камянёў знаходзіцца зараз пад асфальтам.
Яшчэ адзін прыклад: Мемарыяльны комплекс «Трасцянец», дзе падчас вайны знаходзіўся канцлагер «Малы Трасцянец». Тут было забіта ад 200 да 250 тысяч чалавек, большасць з іх – габрэі з Заходняй Еўропы.
Рэшткі вогнішчаў, вуглі з мангалаў і смецце – ці такой памяці заслугоўваюць забітыя нацыстамі вязні?
У жаласным стане знаходзіцца і Помнік воінам і партызанам у вёсцы Масцішча Навагрудскага раёна. З манумента адлятае плітка, а прыступкі ля падножжа разбітыя.
А ў вёсцы Марозы Верхнядзвінскага раёна проста знікла плітка ў Помніка Вялікай Айчыннай вайны мясцовым жыхарам.
І гэта толькі частка з вялікай колькасці невялікіх якія руйнуюцца помнікаў ахвярам Другой Сусветнай вайны. Атрымліваецца нейкая выбарчая памяць: кажуць, што не забудуць сцежкі, а на справе не забываюць толькі тыя, што вядуць да буйных мемарыялаў.
P.S. Калі ў вас ёсць фота закінутых і / або недагледжаных помнікаў ахвярам ВАВ у Беларусі – дасылайце ў @Motolko_bot.
