In English:
The Kurdish journalist was deported after asking for asylum in Belarus
На мінулым тыдні The New York Times распавяла гісторыі некалькіх іракскіх курдаў, якія спрабавалі трапіць у ЕС праз Беларусь. Адным з такіх людзей быў 29-гадовы журналіст Рэбін Сірван Маджыд, які накіроўваўся ў Мінск, каб трапіць у ЕС. Паводле яго слоў, калі ён вырашыў папрасіць прытулку ў самой Беларусі, прадстаўнікі ўладаў неадкладна вывелі яго з краіны, збіваючы. Zerkalo.io пагутарыла з ім і даведалася падрабязнасці гэтай гісторыі.
Заплаціў 4000 даляраў, ляцеў праз Сірыю
«Мне 29 гадоў, я нарадзіўся ў горадзе Эрбіль (сталіца Іракскага Курдыстана). Цяпер я жыву ў Сулейманіі, бо баюся за сваю бяспеку. Справа ў тым, што я працую ў адным з дэмакратычных СМІ. За асвятленне палітыкі і за маю дзейнасць мяне шмат разоў саджалі і збівалі. Мы паказваем, як насамрэч працуе сістэма ўлады ў Курдыстане, і з-за гэтага мы сутыкаемся з сур’ёзнымі праблемамі. Мне часта пагражаюць смерцю, і таму далей працаваць стала немагчыма. Таму я вырашыў паехаць у Еўропу».
Па словах Рэбіна, многія людзі ў Іракскім Курдыстане сутыкаюцца з падобнымі праблемамі – менавіта гэта вымушае іх рызыкаваць паехаць у Беларусь.
«Народ Іракскага Курдыстана стаміўся ад існуючай сістэмы. Няма свабоды, эканоміка разбураная. Фактычна ўся эканоміка шасцімільённага рэгіёну падпарадкавана двум сем’ям, якія цалкам кантралююць усё і забіраюць усе грошы. Большасць жыве бедна, многія людзі з вышэйшай адукацыяй не могуць уладкавацца на нармальную працу. Журналісцкая праца таксама немагчымая — нам пастаянна пагражаюць забойствамі. Думаю, Іракскі Курдыстан можа жыць лепш, але цяпер сітуацыя вельмі кепская».
Даведаўшыся пра магчымасць трапіць у ЕС праз Беларусь, Рэбін Сірван вырашыў пакінуць Ірак. Паводле яго слоў, схема, па якой мігранты трапляюць у Беларусь, вельмі простая. Адзінае, што трэба мець, гэта шмат грошай.
«Маё падарожжа было рэалізавана па «турыстычнай» схеме. Я падаў дакументы на беларускую візу з дапамогай турыстычнага агенцтва, заплаціўшы ім 4 тысячы даляраў. Наколькі я ведаю, гэтая кампанія належыць сям’і Башара Асада – цяпер яны на гэтым зарабляюць. У пачатку кастрычніка ў мяне ўжо былі ўсе дакументы. Я паехаў у Багдад, адкуль прыляцеў у Сірыю, а з Сірыі ў Беларусь. Уся паездка заняла шэсць дзён: адзін з іх я правёў у Багдадзе , пяць у Сірыі. 18 кастрычніка я быў у Мінску. Чаму я не выбраў легальны шлях? Для грамадзяніна Ірака гэта практычна немагчыма — нам вельмі складана атрымаць візу адной з еўрапейскіх краін. Так што мы вымушаныя выбіраць нелегальныя шляхі».
На пытанне, адкуль у мігрантаў такія сур’ёзныя сумы, журналіст адказвае, што звычайна прадаюць усё, што трэба пакінуць: жыллё, машыны, бізнэс.
Большасць кажа, што яны хутчэй загінуць у гэтых лясах, чым вернуцца ў Ірак
Рэбін некалькі тыдняў правёў у Мінску, спрабуючы прабрацца ў Еўропу. Аднак перасекчы мяжу яму не ўдалося.
«Калі я зразумеў, што з-за цяжкасці маршруту выехаць з Беларусі не атрымаецца, я вырашыў падаць заяўку на міжнародную абарону сюды. Вярнуцца ў Ірак я не мог — баяўся за сваё жыццё. Звязаўся з беларускім офісам Вярхоўнага камісара ААН па справах бежанцаў, куды мяне накіравалі ў Беларускае міграцыйнае агенцтва. Але як толькі я прыйшоў да іх і сказаў, што хачу папрасіць абароны, мне сказалі, што мяне дэпартуюць. Ніхто не прыслухаўся да маіх слоў, што я журналіст і магу памерці ў Іраку. Калі я паспрабаваў спрачацца, мяне адразу ж білі электрашокерам. Нават не далі сабрацца, не правяралі на каранавірус — проста адвезлі ў аэрапорт і прымусілі мяне сесці на першы самалёт у Дамаск. Уся працэдура «дэпартацыі» заняла прыкладна дзве гадзіны».
Такім чынам, Рэбін вярнуўся ў Сірыю. Там ён правёў адзін дзень без ежы і вады. Пасля гэтага яго вярнулі ў Эрбіль, адкуль журналіст адразу ж збег да сяброў у іншы горад, баючыся за сваё жыццё. Цяпер ён спрабуе звярнуцца ў консульствы еўрапейскіх краін, каб атрымаць легальную візу і пакінуць краіну, дзе яму пагражае небяспека.
У Мінску я размаўляў з многімі мігрантамі. Большасць кажа, што яны хутчэй загінуць у гэтых лясах, чым вернуцца ў Ірак. Вы не можаце зразумець боль і праблемы, з якімі яны сутыкаюцца. Яны хочуць свабоды, хочуць лепшага жыцця. Яны не дармаеды, як пра гэта часта думаюць, яны не едуць у Еўропу на лёгкія грошы. Усё, што яны хочуць, — каб ім далі магчымасць працаваць там. Сярод іх шмат бізнэсоўцаў — з досведам, умелых. У Еўропе і іншых краінах шмат курдаў, прычым на важных пасадах. Сярод іх шмат журналістаў, пісьменнікаў, мастакоў, яны дапамагаюць развіваць эканоміку Еўропы. Больш за тое, падчас вайны [у Іраку] многія з іх выратавалі еўрапейцаў».
Ацэньваючы маштаб міграцыі з Ірака праз Беларусь, Рэбін кажа, што, паводле ягоных дадзеных, такія ж візы, як ён, ужо атрымалі каля 15 тысяч чалавек.
«Некаторым удалося трапіць у Германію праз Польшчу, а іншыя вырашылі ехаць праз Літву – і цяпер яны знаходзяцца ў лагерах для мігрантаў, у іх вельмі дрэннае становішча. Ёсць і тыя, хто вярнуўся ў Ірак, разумеючы, што не будзе перасякаць мяжу. Але большасць тых, хто застаўся, цяпер на мяжы. Я думаю, што такіх у Беларусі цяпер ад пяці да дзесяці тысяч», — кажа Рэбін.
Мігранты прайграюць у вайне паміж Беларуссю і ЕС
«Галоўнае, што цяпер патрэбна мігрантам на мяжы, гэта ежа, вада і цёплае адзенне. Людзі на мяжы, з якімі я кантактаваў, кажуць, што там вельмі холадна і з кожным днём становіцца толькі халадней. Калі не дазволена перасекчы мяжу, трэба будзе ўмяшацца ў такія арганізацыі, як Чырвоны Крыж, інакш людзі проста загінуць».
У той жа час Рэбін Сірван не бачыць варыянтаў, пры якіх крызіс на мяжы можна было б вырашыць станоўча для ўсіх бакоў.
«Мне здаецца, што Еўропа павінна вырашыць праблему з Беларуссю. Трэба зрабіць так, каб мігранты з Ірака і іншых краін не ехалі ў Беларусь, трэба закрыць ім дарогу. Калі гэта будзе зроблена, неабходна прымаць мігрантаў, якія ўжо знаходзяцца на мяжы – і разглядаць іх заяўкі. Магчыма, іх можна было б размеркаваць па краінах ЕС. Але я не думаю, што гэта адбудзецца. Еўропа не будзе прымаць мігрантаў, каб не прайграць у канфлікт з Беларуссю. І ў рэшце рэшт, галоўнымі прайграўшымі ў гэтай вайне паміж ЕС і Беларуссю будуць самі мігранты. Я спадзяюся, што хаця б проста прайграўшыя — не ахвяры».
