На русском языке:
В США выдвинули обвинение против руководства «Белаэронавигации» и сотрудников КГБ. Полный перевод обвинения
У Федэральны акруговы суд Паўднёвай акругі Нью-Ёрка было пададзена абвінаваўчае заключэнне супраць чатырох грамадзян Беларусі: Леаніда Чуро (кіраўнік Белаэранавігацыі), Алега Казючыца (намеснік генеральнага дырэктара Белаэранавігацыі) і двух супрацоўнікаў КДБ. Яны абвінавачваюцца ў змове з мэтай здзяйснення авіяпірацтва, за што ім пагражае ад 20 гадоў да пажыццёвага пазбаўлення волі.
Абвінаваўчае заключэнне / justice.gov
Падрабязнасці заявы
У дакуменце гаворыцца, што 23 мая 2021 года, выконваючы рэгулярны пасажырскі маршрут Афіны — Вільня, рэйс Ryanair FR 4978 быў перанакіраваны ў Мінск авіядыспетчарам у Беларусі ў сувязі з меркаванай пагрозай выбуху бомбы на борце самалёта. Насамрэч, бомбы на борце самалёта не было.
Сказана, што беларускі ўрад інсцэніраваў пагрозу, каб атрымаць кантроль над рэйсам і прымусіць яго адхіліцца ад курсу ў Вільню, першапачатковы пункт прызначэння, і замест гэтага прызямліцца ў Мінску. Мэта змовы беларускага ўрада па перанакіраванні рэйса ў Мінск заключалася ў тым, каб беларускія спецслужбы маглі арыштаваць беларускага журналіста і палітычнага актывіста, які крытыкаваў беларускі ўрад, жыў у выгнанні ў Літве і знаходзіўся ў вышуку беларускага ўрада па абвінавачанні ў распальванні «масавых беспарадкаў», а таксама яго дзяўчыну. Змова беларускага ўрада з мэтай перанакіравання рэйса была ажыццяўлена, у прыватнасці, супрацоўнікамі беларускіх службаў дзяржаўнай бяспекі, якія працуюць у каардынацыі з вышэйшымі службовымі асобамі Беларускага дзяржаўнага аэранавігацыйнага органа.
Хто абвінавачваецца
Адказчыкамі па справе аб авіяпірацтве выступаюць Леанід Мікалаевіч Чуро, Алег Казючыц і два супрацоўнікі КДБ: Андрэй Анатольевіч (прозвішча невядомае) і другі, чыё прозвішча не ўказваецца.
У абвінавачанні гаворыцца, што Чуро асабіста перадаў ілжывую пагрозу выбуху супрацоўнікам мінскага цэнтра кіравання паветраным рухам яшчэ да таго, як рэйс вылецеў з Афін, і даў указанне мінскаму цэнтру кіравання паветраным рухам накіраваць рэйс у Мінск у адказ на ўяўную пагрозу.
Казючыц быў намеснікам генеральнага дырэктара «Белаэранавігацыі», яго роля ў змове заключалася ў тым, каб фальсіфікаваць справаздачы аб інцыдэнтах, звязаных з перанакіраваннем рэйса, каб схаваць фабрыкацыю пагрозы выбуху і змаўчаць аб ролі беларускіх службаў бяспекі ў кіраўніцтве перанакіраваннем рэйса.
Андрэй Анатольевіч і супрацоўнік КДБ №2 таксама бралі ўдзел у гэтай змове. Супрацоўнік КДБ №2 удзельнічаў разам з Чуро ў перадачы ілжывай пагрозы выбуху на мінскую вежу кіравання паветраным рухам, асабіста кіраваў канкрэтнымі радыёперамовамі з мінскай вежы, каб прымусіць рэйс адхіліцца ў Мінск, і перадаваў бягучую інфармацыю аб адхіленні рэйса і супрацоўніку КДБ Андрэю Анатольевічу, які быў яго непасрэдным начальнікам.
Перакіраванне рэйса
У дзень перакіравання рэйса, 23 мая 2021 года, прыкладна ў 6:45 UTC, Чуро і «Імя Прозвішча невядомыя» (супрацоўнік КДБ) прыбылі ў камандны пункт Мінскага абласнога цэнтра кіравання паветраным рухам, які адказвае за паветраную прастору Беларусі. Чуро і «Імя Прозвішча невядомыя» (супрацоўнік КДБ) паведамілі аб меркаванай пагрозе выбуху дзяжурным дыспетчарам, хаця рэйс яшчэ не вылецеў з Афін. Чуро і «Імя Прозвішча невядомыя» ўласнаруч стварылі пагрозу, каб прымусіць пілотаў рэйса не працягваць палёт у канчатковы пункт прызначэння Вільня, сцвярджаючы, што меркаваная бомба ўзарвецца, калі пілот прызямліцца там. Акрамя таго, Чуро і «Імя Прозвішча невядомыя» (супрацоўнік КДБ) распачалі значныя меры, указаўшы, што рэйс павінен быць перанакіраваны канкрэтна ў Мінск. Нават нягледзячы на тое, што рэйс усё яшчэ знаходзіўся ў суседняй паветранай прасторы Украіны, яны забаранілі Мінскаму цэнтру кіравання паветраным рухам апавяшчаць украінскія ўлады аб меркаванай пагрозе выбуху. Дзякуючы гэтаму рэйс увайшоў у паветраную прастору Беларусі, і змова па атрыманні і ажыццяўленні кантролю над рэйсам магла быць ажыццёўлена. *Імя Прозвішча невядомыя* (супрацоўнік КДБ) заставаўся ў камандным пункце Мінскага цэнтра кіравання паветраным рухам з таго моманту, як ён і Чуро паведамілі аб меркаванай пагрозе выбуху і распарадзіліся, каб рэйс перанакіравалі ў Мінск, незадоўга да таго моманту, як рэйс прызямліўся ў Мінску пасля перанакіравання, каб пераканацца ў паспяховым ажыццяўленні адцягваючага манеўру.
Як толькі рэйс дасягнуў паветранай прасторы Беларусі, «Імя Прозвішча невядомыя» (супрацоўнік КДБ) даручыў старэйшаму авіядыспетчару, адказнаму за сувязь з рэйсам, праінфармаваць пілотаў аб меркаванай пагрозе выбуху, апісаць, што пагроза была адпраўлена па электроннай пошце, і зрабіць асобныя заявы, каб прымусіць пагрозу выглядаць пераканаўчай, і прымусіць Рэйс перанакіравацца ў Мінск. Напрыклад, «Імя Прозвішча невядомыя» (супрацоўнік КДБ) распарадзіўся, каб авіядыспетчар ілжыва інфармаваў пілотаў аб тым, што пагроза для самалёта была ўзроўню «чырвоны» — найбольш спецыфічны і пераканаўчы від пагрозы. *Імя Прозвішча невядомыя* (супрацоўнік КДБ) падаў абноўленую інфармацыю аб ажыццяўленні змовы ў рэжыме рэальнага часу свайму начальніку ў беларускіх спецслужбах Андрэю Анатольевічу *Прозвішча невядомае* (супрацоўнік КДБ), у нейкі момант выказаўшы занепакоенасць тым, што пілоты могуць затрымацца на час , і пілот можа неўзабаве пакінуць беларускую паветраную прастору, што паставіць пад пагрозу поспех іх плана. У адказ на ілжывую інфармацыю, перададзеную ў рамках змовы абвінавачаных, пілоты рэйса ў канчатковым выніку аб’явілі надзвычайную сітуацыю і перанакіравалі ў Нацыянальны аэрапорт Мінск у адпаведнасці з распараджэннямі Чуро і «Імя Прозвішча невядомыя» (супрацоўнік КДБ).
Пасля таго, як Рэйс прызямліўся ў Мінску, «Імя Прозвішча невядомыя» (супрацоўнік КДБ) пакінуў камандны пункт кіравання паветраным рухам і адправіўся на пляцоўку (лётнае поле) аэрапорта. Рэйс сустрэлі супрацоўнікі беларускіх спецслужбаў, у тым ліку асобы, апранутыя ў камуфляжную форму вайсковага тыпу, некаторыя з якіх былі апрануты ў лыжныя маскі, і ў іх можна было ўбачыць агнястрэльную зброю. *Імя Прозвішча невядомыя* (супрацоўнік КДБ) заставаўся на пляцоўцы, назіраючы за службамі бяспекі і кантралюючы надгляд пасажыраў падчас іх высадкі. Потым супрацоўнікі беларускіх спецслужбаў даручылі пасажырам сесці ў адзін з некалькіх пасажырскіх аўтобусаў аэрапорта.
Беларускія органы селі ў адзін з аўтобусаў і папрасілі Асобу-1 (Рамана Пратасевіча) выйсці наперад і прадставіцца, дэманструючы, што беларускія органы ведалі, што Асоба-1 (Раман Пратасевіч) знаходзіцца на борце рэйса. Асобу-1 (Рамана Пратасевіча) вывелі з аўтобуса, дзе беларускія афіцэры ў форме асобна абшукалі яго на пляцоўцы аэрапорта. Затым беларускія афіцэры суправадзілі Асобу-1 (Рамана Пратасевіча) назад у аўтобус і адправіліся з Асобай-1 (Раманам Пратасевічам) і астатнімі пасажырамі да тэрмінала аэрапорта. Як толькі аўтобус прыбыў да тэрмінала, пасажыры рэйса былі затрыманыя ў зоне тэрмінала, якая ахоўваецца беларускімі спецслужбамі. Падмацаванне беларускіх сілавікоў сустрэла Асобу-1 (Рамана Пратасевіча) і афіцэраў, якія яго суправаджалі, суправадзілі Асобу-1 (Рамана Пратасевіча) ад астатніх пасажыраў і затрымалі Асобу-1 (Рамана Пратасевіча). Адна група пасажыраў рэйса, у тым ліку некалькі грамадзян ЗША і Асоба-2 (Соф’я Сапега), былі затрыманыя ў вузкім калідоры прыкладна на тры гадзіны ў аэрапорце. За гэты час беларускія ўлады таксама суправаджалі Асобу-2 (Соф’ю Сапегу) ад іншых пасажыраў і затрымалі Асобу-2 (Соф’ю Сапегу). У канчатковым выніку, пазней тым вечарам рэйсу было дазволена вылецець з Мінска і працягнуць палёт у свой першапачатковы пункт прызначэння — Вільню. Бомбы на рэйсе ніколі не было.
Утойванне
Неўзабаве пасля перанакіравання рэйса беларускія дзяржаўныя службоўцы пачалі хаваць тое, што здарылася. Прыкладна 24 траўня 2021 года, на наступны дзень пасля таго, як рэйс быў перанакіраваны, Чуро з’явіўся на прэс-канферэнцыі ў Беларусі з іншымі беларускімі афіцыйнымі асобамі, каб абмеркаваць перанакіраванне рэйса. Падчас прэс-канферэнцыі Чуро ілжыва заявіў, што беларускія ўлады «зрабілі ўсё ў адпаведнасці са сваёй методыкай і сваімі службовымі абавязкамі» пры абслугоўванні рэйса. Насамрэч ЧУРО ведаў, што ён і яго саўдзельнікі інсцэніравалі ілжывую пагрозу выбуху і накіравалі рэйс у Мінск, каб беларускія службы бяспекі маглі затрымаць Асобу-1 (Рамана Пратасевіча) і Асобу-2 (Соф’ю Сапегу). Каб далей хаваць змову абвінавачаных, Казючыц даручыў беларускім органам абслугоўвання паветранага руху ствараць ілжывыя паведамленні аб інцыдэнтах, у тым ліку шляхам падробкі справаздач, каб сказіць інфармацыю пра тое, што пагроза выбуху была атрымана прыкладна ў той жа час, калі палёт увайшоў у паветраную прастору Беларусі, і апусціць той факт, што «Імя Прозвішча невядомыя» (супрацоўнік КДБ) з беларускай службы бяспекі прысутнічаў у камандным пункце і кіраваў дзейнасцю падчас перанакіравання рэйса.
Чуро, Казючыц, Андрэй Анатольевіч *Прозвішча невядомае* (супрацоўнік КДБ) і *Імя Прозвішча невядомыя* (супрацоўнік КДБ), усе з Беларусі, абвінавачваюцца ў змове з мэтай здзяйснення авіяцыйнага пірацтва, што цягне за сабой максімальнае пакаранне ў выглядзе пажыццёвага турэмнага зняволення і абавязковае мінімальнае пакаранне ў выглядзе 20 гадоў пазбаўлення волі. Максімальныя магчымыя прысуды ў гэтым выпадку прадпісваюцца Кангрэсам і прыводзяцца тут толькі ў інфармацыйных мэтах, бо любы прысуд абвінавачаным будзе вызначацца суддзёй.
Абвінавачаныя застаюцца на волі. Злучаныя Штаты разлічваюць на супрацу з нашымі замежнымі партнёрамі ў мэтах прыцягнення іх да адказнасці. Г-н Уільямс, г-н Олсэн і г-н Політ высока ацанілі выдатныя намаганні сумеснай следчай групы з мясцовага аддзела ФБР у Нью-Ёрку, Аддзела контрразведкі і Нью-Ёркскай аб’яднанай групы па барацьбе з тэрарызмам, якая ў асноўным складаецца са спецыяльных агентаў ФБР і дэтэктываў з паліцыі Нью-Ёрка. Яны таксама падзякавалі офісам аташэ па прававых пытаннях ФБР у Рызе (Латвія), Варшаве (Польшча), Афінах (Грэцыя), Кіеве (Украіна) і Лондане (Англія); Нацыянальная рада па бяспецы транспарта; Аддзяленне па барацьбе з тэрарызмам Аддзела Нацыянальнай бяспекі Міністэрства Юстыцыі; Упраўленне па міжнародных справах і аддзяленне па правах чалавека і крымінальным пераследзе Аддзела па крымінальных справах міністэрства юстыцыі; Агенцтва ўнутранай бяспекі Польшчы і Мазавецкая абласная пракуратура; і літоўскія ўлады за іх дапамогу ў правядзенні гэтага расследавання.
Гэтым абвінавачаннем займаецца Аддзел нацыянальнай бяспекі і міжнароднай барацьбы са злачынствамі, звязанымі з наркотыкамі.
Памочнікі пракурораў ЗША Дэвід Дэнтан-малодшы і Элінар Тарлоў адказваюць за абвінавачванне пры садзейнічанні судовых адвакатаў Джэніфер Бёрк з аддзялення па барацьбе з тэрарызмам, а таксама Джэймі Пэры і Крысціяна Лявеска з аддзялення па правах чалавека і крымінальным пераследзе.
Абвінавачанні, якія змяшчаюцца ў абвінаваўчым зняволенні, з’яўляюцца проста абвінавачваннямі, і абвінавачаныя лічацца невінаватымі да таго часу, пакуль іх віна не будзе даказаная па-за ўсякімі разумнымі сумневамі ў судзе.
Бок абвінавачання ў справе прадстаўляюць:
- Damian Williams, пракурор Злучаных Штатаў у Паўднёвай акрузе Нью-Ёрка,
- Matthew G. Olsen, памочнік генеральнага пракурора па нацыянальнай бяспецы,
- Kenneth A. Polite Jr, памочнік генэральнага пракурора з крымінальнага аддзелу Міністэрства юстыцыі,
- Michael J. Driscoll, памочнік выконваючага абавязкі дырэктара Нью-Йоркскага офіса ФБР,
- Keechant Sewell, камісар з Дэпартамента паліцыі Нью-Ёрка (NYPD).
У дакуменце прыводзяцца словы пракурора ЗША Даміяна Уільямса, які паведаміў, што на борце рэйса Ryanair FR4978 Афіны-Вільня знаходзілася чацвёра грамадзян ЗША.
«З моманту пачатку палётаў, краіны па ўсім свеце супрацоўнічалі ў мэтах забеспячэння бяспекі пасажырскіх самалётаў. Абвінавачаныя парушылі гэтыя стандарты, перанакіраваўшы самалёт для дасягнення неправамернай мэты падаўлення іншадумства і свабоды слова. Дзякуючы выбітнай следчай працы сумеснай групы следчых ФБР па барацьбе з тэрарызмам і контрразведцы, сённяшняе абвінаваўчае заключэнне дае хуткае і адкрытае тлумачэнне таго, што насамрэч адбылося з палётам. Мы нацэлены на прыцягненне да адказнасці гэтых асноўных удзельнікаў шакавальнай змовы з мэтай здзяйснення авіяцыйнага пірацтва, якое не толькі парушыла міжнародныя нормы і крымінальнае заканадаўства ЗША, але і патэнцыйна паставіла пад пагрозу жыцці чатырох грамадзян ЗША і дзясяткаў іншых нявінных пасажыраў на борце», — сказаў Уільямс.
Памочнік дырэктара ФБР Майкл Дрыскал у сваю чаргу заявіў: «Мы сцвярджаем, што абвінавачаныя ажыццявілі складаную схему інсцэніроўкі пагрозы выбуху, якая прымусіла самалёт здзейсніць аварыйную пасадку ў іх краіне, каб яны маглі арыштаваць апазіцыйнага журналіста. Падчас нашага расследавання, ФБР выявіла падрабязны план аперацыі, якая паставіла пасажыраў са шматлікіх краін, у тым ліку і ЗША, ва ўмовы тэрарыстычных пагроз. Акрамя таго, што здарэнне з’яўляецца безразважным парушэннем заканадаўства ЗША, гэта надзвычай небяспечна для ўсіх, хто ляціць у самалёце. Наступны пілот, які атрымаў сігнал бедства з вышкі, можа ўсумніцца ў сапраўднасці надзвычайнай сітуацыі, што ставіць пад пагрозу жыццю людзей. ФБР і нашыя замежныя партнёры будуць працягваць прыцягваць вінаватых да адказнасці за дзеянні, якія наўпрост пагражаюць жыццю грамадзян ЗША і ставяць пад пагрозу стабільнасць нашай нацыянальнай бяспекі».
