In English:
Opinion. «Nashy groshy» on the growth of foreign exchange reserves in October
На русском языке:
Мнение. «Нашы грошы» про рост золотовалютных резервов в октябре
Тэлеграм-канал «Нашы грошы» апублікаваў пост пра тое, чаму золатавалютныя рэзервы Беларусі за кастрычнік выраслі на $90 млн. Прыводзім гэтае меркаванне без змен.
Нацбанк даў справаздачу, што за кастрычнік золатавалютныя рэзервы краіны выраслі на $89,8 млн. Выглядае гэта як станоўчая навіна: маўляў, правільнай дарогай ідзём, беларускі рубель мацнее, ЗВР растуць, пра што яшчэ марыць у гэты няпросты час? Але калі ўважліва вывучыць прычыны гэтага росту, і прааналізаваць, у якой сітуацыі Нацбанк зараз апынуўся, становіцца зразумела, што насамрэч падстаў для занепакоенасці ў яго значна больш, чым можа здавацца.
Што адбываецца? Насельніцтва пакуль працягвае прадаваць валюту. А нізкі курс даляра і еўра, які сёння падтрымліваецца ў краіне, выгадны Нацыянальнаму банку, каб забяспечваць стабільны ўзровень ЗВР. Дзяржава працягвае скупляць на рынку валюту па вельмі выгадным курсе, папаўняючы засекі. Акрамя гэтага, выраслі кошты на золата (тое, што знаходзіцца ў нашым ЗВР, падаражэла на $70,7 млн).
Вось і атрымліваецца, што нягледзячы на тое, што сродкі з рэзерваў сыходзілі на выкананне знешніх і ўнутраных абавязацельстваў у замежнай валюце на суму каля $175 млн, у выніку ЗВР паказалі рост.
Ілюстрацыя: Нашы грошы
Пры гэтым ужо зараз з’яўляюцца трывожныя званочкі, якія паказваюць, што ўжо ў хуткай будучыні цяперашняя палітыка можа стаць не такой рэзультатыўнай. Памятаеце, яшчэ месяц таму мы казалі пра рэкордны мільярд даляраў, які насельніцтва прадало дзяржаве ў жніўні і верасні? Рэкорды скончыліся, у кастрычніку продаж валюты склаў ужо $969 млн. А вось купля валюты (у сукупнасці наяўнай і безнаяўнай) вырасла ў параўнанні з вераснем з $863 млн да $891 млн.
Пакуль насельніцтва па назапашаных сумах дзесяці месяцаў застаецца чыстым пакупніком валюты. Сітуацыя можа змяніцца, калі людзі працягнуць актыўна здаваць валюту. Аднак у кастрычніку чысты продаж валюты фізічнымі асобамі скараціўся да 79 млн даляраў пасля 183 млн у верасні.
Пра што гэта гаворыць? Людзі сталі здаваць менш валюты па некалькіх прычынах. Першая — у часткі беларусаў пачалі сканчвацца заначкі, бо заробкі ў апошнія месяцы падаюць, іх пакупніцкая здольнасць таксама, а кошты, наадварот, адчувальна растуць. Другая прычына — цяперашні курс даляра здаецца людзям ўсё менш цікавым для продажу валюты і больш прывабным для пакупкі. Трэцяя — растуць чаканні (цалкам абгрунтаваныя) крызісу, і валюту берагуць як надзейную крыніцу захавання зберажэнняў.
Што можа ў гэтым выпадку зрабіць Нацбанк? Ён патрапіў у неадназначную сітуацыю. Краіне вельмі патрэбная валюта, і нейкі час, не маючы магчымасці атрымліваць яе ў патрэбных аб’ёмах з-за мяжы, атрымоўвалася «стрыгчы» яе на ўнутраным рынку, купляючы ў людзей. Для таго, каб яны зноў панеслі свае даляры ў абменнікі, можна памяняць курсавую палітыку — даць курсу падрасці, што тэарэтычна стымулюе жаданне прадаваць валюту. Аднак у Беларусі асаблівая сітуацыя, і даляр, які хутка расце, нярэдка матывуе людзей, наадварот, скупляць замежную валюту на апошнія рублі. Акрамя таго, рост курсу даляра пачне разганяць інфляцыю і зробіць усе плацяжы па дзяржаўных запазычаннях і крэдытах у валюце даражэй у пераліку на беларускія рублі. Ці будуць выгады ад атрыманай дадаткова валюты пакрываць выдаткі ад падаражэлых крэдытаў і пазык — вялікае пытанне.
Верагодна, што ўжо ў найбліжэйшыя месяцы мы зразумеем, якую пазіцыю выбера Нацбанк. У любым выпадку давядзецца прадпрымаць нейкія меры: на пагашэнне вялікіх знешніх даўгоў патрэбна валюта, але і разганяць інфляцыю ў пагоні за ёй вельмі небяспечна.
