На русском языке:
Как менялись местные бюджеты на оборону в Гомельской области в 2023-2024
Раней мы ўжо зважалі, што ў мясцовых бюджэтах шэрагу рэгіёнаў Беларусі на 2024 г. працягвалі расці выдаткі па артыкулах «Нацыянальная абарона. Забеспячэнне мабілізацыйнай падрыхтоўкі і мабілізацыі». У матэрыяле мы прааналізавалі інфармацыю аб усіх бюджэтах Гомельскай вобл., і параўналі яе з выдаткамі ў 2023 г.
На што трацяцца выдаткі, закладзеныя ў артыкуле «Нацыянальная абарона. Забеспячэнне мабілізацыйнай падрыхтоўкі і мабілізацыі»? Згодна з арт. 18 Закона «Аб мабілізацыйнай падрыхтоўцы і мабілізацыі», работы па мабілізацыйнай падрыхтоўцы, якія праводзяцца ў мэтах павышэння ўстойлівасці функцыянавання мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў і падведамных ім арганізацый, падлягаюць фінансаванню з мясцовых бюджэтаў.
Даведачна.
- Мабілізацыйная падрыхтоўка – гэта сістэма прадпрымаемых мерапрыемстваў у мірны час па падрыхтоўцы эканомікі, дзяржаўных органаў, УС РБ (і інш. воінскіх фарміраванняў) да забеспячэння абароны суверэнітэту, незалежнасці, тэрытарыяльнай цэласнасці і канстытуцыйнага ладу РБ і задавальнення патрэб дзяржавы і патрэб насельніцтва ў ваенны час;
- Мабілізацыя – комплекс мерапрыемстваў па перакладзе эканомікі РБ і дзяржаўных органаў на працу ва ўмовах ваеннага часу, а таксама комплекс мерапрыемстваў вайсковай мабілізацыі.
Вычарпальнага пераліку, на што ідуць гэтыя грошы, у заканадаўстве не ўстаноўлена. Аднак за кошт мясцовых бюджэтаў фінансуюцца:
- Праца ваенкаматаў (забеспячэнне функцыянавання прызыўных (зборных) пунктаў, аснашчэнне абсталяваннем і маёмасцю, а таксама бланкамі і кнігамі, неабходнымі ваенным камісарыятам для вядзення ваенна-мабілізацыйнай і ўлікова-прызыўной работы);
- Расходы па забеспячэнні ваеннаабавязаных, прызваных на ваенныя зборы тэрытарыяльных войскаў. Пры правядзенні збораў за кошт мясцовых бюджэтаў закупляюцца ваенная форма і рыштунак, мэбля, гасп.тавары, забяспечваецца харчаванне рэзервістаў і інш.).
- Выдаткі па забеспячэнні атрадаў народнага апалчэння (у т.л. радыё- і тэлефонная сувязь, мэбляй, інвентар, аргтэхніка, транспартныя сродкі, спецыяльная літаратура і інш.).
Усяго намі былі вывучаныя 23 бюджэты Гомельскай вобл. – адзін абласны, адзін гарадскі і дваццаць адзін раённы. Агульная сума выдаткаў на нацыянальную абарону ва ўсіх 23-х бюджэтах склала ≈ $1,6 млн. Гэта ў 1,4 разы больш, чым у 2023 годзе.
Трэба адзначыць, што гэтая сума не зʼяўляецца канчатковай. Так, у 18 бюджэтах Гомельскай вобласці на 2023 г. выдаткі на нацыянальную абарону зусім не былі закладзены. Аднак цягам года ў бюджэты былі ўнесены змены, і ў кожным бюджэце зʼявіліся выдаткі на нацыянальную абарону. А агульныя выдаткі бюджэтаў Гомельскай вобл. на нацыянальную абарону на працягу 2023 г. выраслі на чвэрць (з 2 909 689 да 3 850 689,59 BYN).
У 2024 г. сітуацыя крыху адрозніваецца. Так, першапачаткова ва ўсе бюджэты былі закладзены невялікія выдаткі на нацыянальную абарону. Але як паказвае папярэдні досвед, гэтыя сумы на працягу года могуць яшчэ змяніцца.
З 23-х вывучаных бюджэтаў, выдаткі на нацыянальную абарону:
- павялічыліся ў 12 бюджэтах;
- зменшыліся ў 11 бюджэтах;
- у 18 бюджэтах яны былі нязначнымі, і складалі да 7000 BYN / да $ 2168.
Самы прыкметны рост выдаткаў адбыўся ў бюджэтах:
- Гомельскай вобл. — У 1,5 разы.
- Рэчыцкага раёна — у 5,7 разоў.
Скарачэнні бюджэтаў у цэлым былі нязначнымі, часта — у межах некалькіх тысяч BYN. Самыя буйныя скарачэнні выдаткаў на нацыянальную абарону да 2023 г. адбыліся ў бюджэтах:
- Мазырскага раёна — у 30 разоў.
- Гомельскага раёна — у 1,9 разоў.
Як адзначалася вышэй, за кошт сродкаў мясцовых бюджэтаў фінансуюцца вучэнні з тэрытарыяльнай абаронай (ТРА). У 2022-23 гг. вучэнні з ТРА праводзіліся ў Гомелі, а таксама Мазырскім і Жлобінскім раёнах. Яшчэ ў 2022 г. у вобласці праводзіліся мабілізацыйныя вучэнні. Улічваючы запланаваныя выдаткі на нацыянальную абарону на 2024 г. можна меркаваць, што вучэнні з ТРА пройдуць у Рэчыцкім раёне.
Выдаткі мясцовых бюджэтаў Гомельскай вобласці на нацыянальную абарону ў 2023-2024
чырвоны – рост выдаткаў; зялёны – скарачэнне выдаткаў; жоўты – без змен
Выдаткі мясцовых бюджэтаў Гомельскай вобласці на нацыянальную абарону ў 2023-2024
Асноўныя высновы:
- У 2023 г. выдаткі мясцовых бюджэтаў на нацыянальную абарону карэктаваліся, і на працягу года выраслі на чвэрць.
- Агульны рост расходаў на нацыянальную абарону ў Гомельскай вобл. быў дасягнуты толькі за кошт росту выдаткаў абласнога бюджэту.
- Як і ў папярэднія гады, на абласны бюджэт прыпадае 95,2 працэнта расходаў Гомельскай вобласці на нацыянальную абарону.
- У 18-і з 23-і бюджэтаў выдаткі на нацыянальную абарону не перавышаюць 7000 BYN/$2168.
- Запланаваныя выдаткі дазволяць фінансаваць бягучую дзейнасць мясцовых органаў улады ў галіне нацыянальнай абароны, а таксама працягваць у яе інвеставаць. Напрыклад, у будаўніцтва ўмацаваных раёнаў т.зв. «Лініі Хрэніна». Кошт апорнага пункта, пабудаванага ў Гомельскім раёне ў 2023 г., склаў каля 1 млн. BYN.
