In English:
«Nashy Groshy»: the national debt has grown. How does it relate to dollar keeping?
На русском языке:
«Нашы грошы»: госдолг вырос. Как он связан с удерживанием курса доллара?
Тэлеграм-канал «Нашы грошы» апублікаваў пост, у якім наглядна паказвае сувязь росту дзяржаўнага доўгу і курсу даляра. Публікуем артыкул без зменаў.
Нацыянальны банк і міністэрства фінансаў апублікавалі інфармацыю па дзяржаўным доўгу на пачатак снежня 2021 года. Па ёй відаць, што за месяц, з лістапада па снежань, ён істотна падрос — з 55,3 да 58,3 млрд рублёў. З чым гэта можа быць звязана? Каб зразумець, давайце прааналізуем, што адбылося з унутраным і знешнім доўгам краіны.
Ілюстрацыя: Нашы грошы
Такім чынам, мы можам убачыць, што знешні дзярждоўг не толькі не вырас, але нават знізіўся на $90 млн да $18,2 млрд. А вось унутраны дзярждоўг вырас на 814 млн рублёў. Цяпер гэта асноўная крыніца магчымых запазычанняў для дзяржавы. Але дзе ж астатняя розніца? Хутчэй за ўсё, значны рост дзярждоўгу можна шмат у чым растлумачыць ростам курса замежных валют. Кошт даляра ЗША і еўра ў снежні вырас, а паколькі ў гэтых валютах выказана асноўная маса дзяржаўнага доўгу, яго эквівалент у беларускіх рублях адчувальна павялічыўся.
Тут мы хочам акцэнтаваць вашу ўвагу на маштабы пагрозлівых праблем у выпадку высокай інфляцыі. Ужо сёння дзяржаўны дзярждоўг настолькі залежыць ад курсаў валют, што нават даляр, які падрос за месяц з 2,42 (1 лістапада па курсе Нацбанка) да 2,55 (30 лістапада) абарочваецца істотнымі зменамі ва ўзроўні доўгу.
Дзярждоўг зараз складае 58 млрд рублёў у эквіваленце. З іх больш за 97% сфарміравана ў замежнай валюце. Разуменне гэтага поўнасцю тлумачыць, чаму нацыянальны банк так настойліва трымаецца за стабільны курс нацыянальнай валюты. І адначасова становяцца відавочнымі наступствы больш-менш сур’ёзнай дэвальвацыі беларускага рубля.
Вядома, умераная дэвальвацыя магла б выдатна дапамагчы нашаму экспарту, робячы айчынныя тавары на знешніх рынках танней, а значыць — больш канкурэнтаздольнымі.
Але, на жаль, аздараўліваць эканоміку мяккай дэвальвацыяй становіцца ўсё больш накладна, бо пры гэтым усё больш адчувальна расце памер дзярждоўгу і выдаткі на яго абслугоўванне. Дапамагаючы з экспартам прадпрыемствам, урад будзе тапіць эканоміку ў цэлым. «Эканамічны цуд», пабудаваны на кругавароце дырэктыўных крэдытаў з паступовым іх навешваннем на бюджэт, забірае ў беларускай эканомікі ўсё больш прасторы для манеўру, не пакідаючы, па сутнасці, выбару. Нам застаецца жыць у доўг: плацяжы растуць, і, каб іх аддаваць, трэба пазычыць яшчэ больш.
Перспектывы такой каруселі вымалёўваюцца ўсё больш выразна — рана ці позна дзярждоўг стане непад'ёмным. На жаль, зараз на ўзроўні ўрада чуваць усё менш нават проста здагадак, як можна гэтага пазбегнуць.
Шмат гаварылася пра структурныя рэформы эканомікі. Далёка не ўсе яны былі рэалізаваныя (кажучы шчыра – большую частку нават не пачалі рэалізоўваць). Але некалькі гадоў да 2020-га былі бачныя пазітыўныя крокі: урад і Нацбанк намагаліся вярнуць нацыянальнай валюце давер, зніжалі даляравы складнік у эканоміцы краіны, былі блізкія да таго, каб выпускаць аблігацыі, намінаваныя ў беларускіх рублях, імкнуліся дыверсіфікаваць рынкі збыту….
Усе гэтыя намаганні давалі плады, але зараз яны — у мінулым. Варыятыўнасць звужаецца, любыя спадзяванні на супрацоўніцтва з Еўрапейскім саюзам, ЗША, міжнароднымі фінансавымі структурамі пры цяперашняй сітуацыі ў краіне становяцца ўсё больш прывіднымі. Застаецца толькі адзін, безальтэрнатыўны вектар — расійскі. А гэта значыць, што эканамічная палітыка Беларусі будзе ўсё ў большай ступені «кіравацца» з суседняй краіны.
Гаворачы пра дзярждоўг, варта ўспомніць яшчэ і аб даўгах дзяржпрадпрыемстваў, што гарантаваныя ўрадам. Гэта вялікія грошы, якія не ўлічаныя ў лічбе 58 млрд рублёў. Тут гаворка ідзе пра суму каля 9 млрд рублёў. У выпадку рэалізацыі негатыўнага сцэнара для эканомікі Беларусі ў бягучым годзе дзярждоўг разам з дзяржгарантыямі можа ўзрасці да 61% ВУП у параўнанні з прагназуемым у базавым сцэнары ўзроўнем 46% ВУП.
