На русском языке:
В образовании и здравоохранении сильнейший отток кадров
У Беларусі ўжо 2 гады пагаршаецца стан рынку працы, піша тэлеграм-канал «Нашы грошы». Сярод апошніх 7 месяцаў не было ніводнага, у якім колькасць прынятых на працу спецыялістаў перавышала б колькасць звольненых. У несупынным фармаце такая адмоўная дынаміка назіраецца ўжо дзевяты месяц запар (з лістапада 2020 года). У мінулым годзе сітуацыя таксама не выглядала аптымістычна. Цягам 7 месяцаў 2020 года толькі ў лютым і ліпені колькасць прынятых перавышала лік зноў нанятых (на 948 чалавек і 3 975 чалавек адпаведна).
Найгоршае стан — у Мінску, дзе за 7 месяцаў 2021 года звольнена на 15 745 чалавек больш, чым прынята (за студзень-ліпень 2020 — на 12 026 чалавек). Ні ў адной з абласцей не было прынята больш людзей, чым было звольнена. Акрамя таго, ва ўсіх абласцях негатыўная тэндэнцыя толькі пагоршылася: адмоўная розніца ў студзені-чэрвені 2021 года (нарастаючым вынікам) стала больш у параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года ва ўсіх рэгіёнах краіны.
І гэта пры тым, што ў адрозненні ад большасці дзяржаў Беларусь не «закрывала» эканоміку, не ўводзіла лакдаўнаў, імкнучыся захоўваць працоўныя месцы. Тым не менш, узровень беспрацоўя (разлічаны па метадалогіі Міжнароднай арганізацыі працы) у 2020 годзе і 1 квартале 2020-га апынуўся вышэй, чым, да прыкладу, у Чэхіі, Польшчы і Германіі.
Што яшчэ мы бачым па факце: пасля «пазітыўнага» лютага 2020-га, сакавік 2020-га паклаў пачатак далейшай рэзка негатыўнай дынаміцы на рынку працы, заклаўшы трывалую аснову «адмоўнай працоўнай селекцыі» (выключаючы ліпень, верасень і кастрычнік 2020-га) на далейшыя перыяды аж да цяперашняга часу. Сакавік, красавік і май 2020 апынуліся горшымі месяцамі мінулага года, што натуральна, паколькі гэта былі перыяды пачатку актыўнага распаўсюджвання COVID-19 у Беларусі.
За 7 месяцаў бягучага года ў цэлым па Беларусі перавышэнне колькасьці звольненых над колькасцю зноў нанятых склала без малога амаль 50 тысяч чалавек. Гэта на 29,8% больш, чым адмоўная розніца аналагічнага перыяду мінулага года, калі было звольнена на 38,4 тысяч больш, чым прынята. Абсалютна рэкордным за 2020-2021 гады стаў май бягучага года, калі колькасць звольненых супрацоўнікаў аказалася на 17,1 тысяч больш, чым колькасць працаўладкаваных.
У разрэзе відаў эканамічнай дзейнасці, як паказваюць дадзеныя, найбольш негатыўная тэндэнцыя адзначаецца ў сферах:
- адукацыі: у студзені-ліпені 2021 года звольнена на 12,7 тысяч чалавек больш, чым прынята; за 7 месяцаў мінулага — на 18,3 тысяч.
- аховы здароўя і сацыяльных паслуг (на 6,6 тысяч і 10,4 тысяч адпаведна).
Акрамя таго, негатыўным трэндам на рынку працы бягучага года з’яўляецца стан спраў у будаўніцтве (на 6,3 тысяч было больш звольненых, чым прынятых у студзені-чэрвені 2021 года супраць пазітыўнага трэнду аналагічнага перыяду мінулага года, калі прынята на працу было на 1,2 тысяч больш супрацоўнікаў, чым звольнена).
Аналіз дынамікі рынку працы паказвае, што негатыўныя прагнозныя тэндэнцыі стану беларускай эканомікі (узмацненне санкцыйнага ціску, пагаршэнне стану з выплатамі па вонкавым абавязку) разам з адсутнасцю адэкватнай рэакцыі з боку дзяржавы на рынак працы можа толькі пагоршыць сацыяльную напружанасць. Замест таго, каб перагледзець памеры дапамог па беспрацоўі (якія ў Беларусі непрыстойна нізкія) і ажыццяўляць перанавучанне звольненых супрацоўнікаў, дзяржава па-ранейшаму працягвае тактыку эфемернага «захавання працоўных месцаў»: то пераводзячы частку супрацоўнікаў на 2/3 стаўкі, то «напампоўваючы» неэфектыўныя прадпрыемствы выплатамі ў выглядзе дзяржаўнай падтрымкі.
Разам з тым, для таго каб працягваць усе гэтак жа штучна падтрымліваць працоўныя месцы, патрэбныя рэсурсы, якія толькі змяншаюцца, а новыя крэдыты паступаюць у меншым аб’ёме. Акрамя таго, санкцыі могуць ударыць па сектарах, работнікі якіх, апроч таго, што генерыравалі паступленне даходаў у бюджэт за кошт рэалізацыі прадукцыі, яшчэ і стваралі попыт унутры краіны, падтрымліваючы іншыя сектары. Без дзейсных мер падтрымкі рост сацыяльнага напружання на прадпрыемствах можа адбыцца і натуральным чынам.
