На русском языке:
Мнение. Артем Шрайбман о мертворождённой забастовке
Беларускі палітычны аналітык Арцём Шрайбман у сваім тэлеграм-канале падзяліўся меркаваннем пра маючы адбыцца страйк, які старшыня Беларускага аб’яднання рабочых Сяргей Дылеўскі аб’явіў на 1 лістапада. Прыводзім яго словы без зменаў.
Ініцыятыва Беларускага аб’яднання рабочых і «Еўрапейскай Беларусі» (aka Хартыя97) аб правядзенні страйку з 1 лістапада, якую падтрымалі Валерый Цапкала і Зміцер Балкунец, і падхапілі каналы НЕХТА і Баста, – першапачаткова здавалася мёртванароджанай. Не з’явілася дадатковых перадумоў для забастоўкі ў параўнанні з часам, калі яна не ўдалася ў 2020 годзе. Эканоміка яшчэ не пачала падаць, падстаў для абурэння працоўных чыста эмацыйна 13-14 месяцаў таму было больш, чым цяпер, актывістаў з заводаў метадычна прыбіралі ўвесь гэты год.
Чакана, апазіцыйныя штабы — Ціханоўская, Латушка і актывісты партыі Бабарыкі (якія чамусьці напісалі і выдалілі пра гэта пост) — дыстанцаваліся ад ініцыятывы. Яны ўсведамляюць, якім іміджавым ударам быў бы гэты халасты стрэл, калі б яны ўсе ўпісаліся.
Што рухае ініцыятарамі страйку, я не ведаю. У такую ступень адарванасці ад дамашняга кантэксту я не веру.
Першая версія — жаданне абвастраць, каб улада таксама адказала эскалацыяй, і адпаведна, таксама падліла алею ў агонь крызісу. А дзе эскалацыя, тамака і памылкі. Дзе памылкі, там магчымасці. Гэта троху антыгуманна ў дачыненні да байцоў на зямлі, але некаторыя людзі думаюць па-вайсковаму: калі патрэбныя ахвяры для агульнай справы — так таму і быць.
Другая версія — менш высакапарная, і яна звязана з дэдлайнамі ад донараў, якім трэба паказаць актыўнасць. Я ведаю, што гэта гучыць як БТ-шная прапаганда, але часам двойчы два — чатыры, нават калі тое ж самае вам гавораць і людзі з гнуткім сумленнем ці зусім без яго.
Сам гэты інцыдэнт ставіць лідараў, у першую чаргу, Ціханаўскую, у нязручнае становішча. Яна цяпер, атрымліваецца, мала таго, што па факце заклікае працоўных не слухацца тых, хто кліча іх баставаць, дык яшчэ і яе ініцыятары страйку ў выніку абвінавацяць у правале. Маўляў, калі б нас падтрымала лідар, усё было б інакш. Пакуль Ціханоўская спрабуе прайсці паміж струменьчыкамі, і я ўпэўнены, што тактыкай яе офіса 1-2 лістапада будзе маўчаць і паспрабаваць як мага хутчэй зайграць гэтую тэму. Але створаны трывожны для іх прэцэдэнт.
Раней парасонавай легітымнасці абранага лідара, якая прызнавалася нават канкурэнтамі і скептыкамі ўнутры апазіцыі, хапала, каб гасіць любыя сепаратныя ініцыятывы ў зародку або ўключыць іх у свой парадак дня. Не афіляваныя ні з кім актывісты, блогеры і палітыкі, якім не падабалася палітыка офіса Святланы, маглі крытыкаваць яе дарадцаў, але не ставілі пад сумнеў яе статус і не рабілі нічога сур’ёзнага ўпоперак палітыкі офіса ў Вільні. Цяпер жа адбываецца першы дастаткова прыкметны аўтаномны крок насуперак пазіцыі Ціханаўскай, ды і астатніх лідараў у выгнанні. Значыць, яе ўплыў падае, і далей іншыя групы ўнутры апазіцыі могуць дазволіць сабе такія ж дэмаршы. Калі не з’явіцца нейкага новага аб’яднальнага парадку або засланяльнай ўсё і ўся дынамікі ўнутры краіны, чагосьці, што нагадае дэмакратычным сілам, у чым сэнс трымацца разам, цэнтрабежная тэндэнцыя працягнецца.
